Integracja Sensoryczna

Świat odbieramy za pomocą zmysłów. Bodźce płynące z zewnątrz są odbierane i przekazywane do odpowiednich części układu nerwowego, który z kolei ma za zadanie je zinterpretować i zareagować na nie. Właściwe działanie tego układu na każdym etapie, określamy jako Integracja Sensoryczna SI.

Dzięki starannie dobranym ćwiczeniom w ramach terapii Integracji Sensorycznej dziecko może poprawić:

• sprawność w zakresie dużej i małej motoryki,
• uwagę i koncentrację,
• zdolności wzrokowe i słuchowe,
• samoświadomość i samoocenę,
• funkcjonowanie emocjonalne.

czyli np.: pisanie, czytanie, skakanie na jednej nodze, jazda na rowerze, rzucanie i chwytanie piłki, wiązanie sznurowadeł, zapinanie guzików, zamków, mycie i czesanie włosów bez protestów, nadwrażliwość na dźwięki, zapachy, planowanie ruchu - przeskakiwanie, rzucanie do celu.

Każdy z nas jest świadomy posiadania zmysłu dotyku, smaku, wzroku i słuchu. Nie każdy z nas uświadamia sobie jednak, że posiadamy jeszcze dwa inne zmysły, uznawane razem ze zmysłem dotyku za podstawowe. Jest to zmysł równowagi i czucia głębokiego. Praca tych wszystkich układów połączonych skomplikowanym układem zależności, stanowi o naszym prawidłowym funkcjonowaniu w środowisku. Dzięki ich właściwie połączonej pracy jesteśmy w stanie odpowiednio odbierać bodźce, przetwarzać je i na nie odpowiadać.

Skąd biorą się te problemy?

Procesy integracji sensorycznej rozwijają się do 7-8. roku życia, a na jej ostateczny poziom ma wpływ wiele czynników. Zaburzenia mogą wystąpić u dzieci, które urodziły się przedwcześnie (ponieważ ich układ nerwowy jest niedojrzały), a nawet u dzieci, których matki musiały w ciąży leżeć (więc maluchy jeszcze w życiu płodowym miały mniej doświadczeń).

Inne "czynniki ryzyka" to:

• uszkodzenia okołoporodowe i niedotlenienie w czasie porodu,
• uwarunkowania genetyczne,
• wtórne deficyty integracji sensorycznej związane z długim unieruchomieniem, np. z powodu dysplazji stawu biodrowego,
• mało ruchu - dzieci coraz więcej czasu spędzają przed telewizorem, przy komputerze, mogą mieć przez to problem z czuciem własnego ciała, koordynacją ruchów, utrzymywaniem równowagi i z tak zwaną małą motoryką, czyli sprawnością manualną.

Takie dziecko idzie do przedszkola i nie radzi sobie z łapaniem piłki, a potem "w starszakach" nie potrafi używać nożyczek ani rysować po śladzie. To się później przekłada na kłopoty z czytaniem, na trudności w nauce. Zresztą terapia metodą integracji sensorycznej tu właśnie wzięła początek - twórczyni tej metody A. Jean Ayres, amerykańska terapeutka zajęciowa, stworzyła ją właśnie z myślą o dzieciach ze specyficznymi trudnościami w nauce.

Jak rozpoznać zaburzenia Integracji Sensorycznej?

Żeby stwierdzić zaburzenia integracji sensorycznej, należy przeprowadzić diagnozę. Jednak objawy zaburzeń są możliwe do rozpoznania przez rodziców i nauczycieli. Mogą to być:

• zaburzenia napięcia mięśniowego (najczęściej zbyt niskie napięcie),
• szybka męczliwość,
• niezgrabność ruchowa,
• słaba koordynacja ruchowa,
• problemy z manipulacją, posługiwaniem się sztućcami, nożyczkami,
• nieprawidłowy chwyt kredki, długopisu,
• trudności w nauce czytania lub pisania,
• trudności w koncentracji,
• unikanie zabaw grupowych,
• wycofywanie się z kontaktów społecznych,
• trudności z wysłuchiwaniem poleceń,
• problemy z nauką jazdy na rowerze,
• unikanie zabaw na huśtawce, karuzeli lub nadmierne poszukiwanie takich zabaw,
• nadwrażliwość na światło,
• nadwrażliwość na dźwięki,
• unikanie zabaw plasteliną,
• malowania palcami,
• unikanie dotykania niektórych faktur, np. piasku,
• trudności w próbowaniu nowych potraw,
• trudność w założeniu nowych ubrań,
• zaburzenia mowy.

Pojedynczy objaw nie musi być wskazaniem do diagnozy. Jednak już kilka z nich może być wyraźną wskazówką i dziecko powinno mieć wykonaną pełną diagnozę zaburzeń integracji sensorycznej (wywiad z rodzicami, kwestionariusze opisujące dziecko, próby kliniczne, testy, podsumowanie).

Na czym polega terapia Integracji Sensorycznej?

Zajęcia integracji sensorycznej w większości mają charakter aktywności ruchowej, która nakierowana jest na stymulację zmysłów. Są dostosowane do poziomu rozwojowego dziecka i mają postać "naukowej zabawy".

Dziecko będzie zachęcane i kierowane do wykonywania aktywności, które będą wyzwalać i prowokować odpowiednie, skuteczne reakcje na bodziec sensoryczny. Stopień trudności tych aktywności będzie stopniowo wzrastać tak, aby wymagać od dziecka bardziej zorganizowanych i zaawansowanych reakcji. Terapia jest zazwyczaj dla dziecka przyjemnością, ale jednocześnie ciężką pracą, nastawioną na osiągnięcie sukcesu, który prawdopodobnie byłby niemożliwy w całkowicie spontanicznej zabawie. Powyższe cele realizowane są z wykorzystaniem różnorodnych przyrządów i pomocy terapeutycznych.