Słuchowe potencjały wywołane u dzieci i młodzieży z dysleksją rozwojową
Dysleksja rozwojowa, występująca u 10-15% populacji szkolnej,
stanowi problem pedagogiczny, medyczny i społeczny. Chociaż zaburzenie to sprawia największe trudności podczas procesu edukacji to pozostaje problemem na całe dalsze życie.
W związku z powyższym pozostaje w kręgu zainteresowań nie tylko nauczycieli i pedagogów, ale stanowi istotny temat dla neurofizjologów, neuropatologów, jak również psycholingwistów, neuropsychologów i lekarzy.
Definicja dysleksji rozwojowej wskazuje na konstytucjonalne podłoże dysleksji, a więc uwarunkowane strukturalnymi zmianami w centralnym układzie nerwowym i jego nieprawidłowym funkcjonowaniem.
Obecnie podkreśla się przede wszystkim upośledzenie funkcji słuchowo-językowych.
Dysleksję rozwojową zalicza się również do grupy centralnych zaburzeń procesów przetwarzania słuchowego (central auditory processing disorder CAPD).
W niemożności prawidłowej interpretacji wrażeń słuchowych i w nieefektywnym wykorzystywaniu informacji docierających kanałem słuchowym upatruje się przyczyny zaburzeń procesu nauki czytania i pisania.
Odpowiednią metodą badawczą wydają się być słuchowe potencjały wywołane, ponieważ rejestrują one aktywność ośrodkowego układu nerwowego i jego reakcje na bodźce słuchowe (także dźwięki mowy) oraz niosą informacje psychofizjologiczne o procesach percepcyjnych.
Są już stosowane w wielu jednostkach chorobowych z obszaru neurologii, psychiatrii, geriatrii i audiologii. Wyróżniamy dwa rodzaje potencjałów wywołanych:
- egzogenne – są bezpośrednią reakcją pacjenta na prezentowane bodźce (np.: słuchowe potencjały wywołane z pnia mózgu-ABR Auditory Brainstem Responses),
- endogenne – odzwierciedlają procesy poznawcze zachodzące w mózgu (np.: fala niezgodności MMN, fala uwagi P300).
Celem prezentowanej pracy była ocena słuchowych potencjałów wywołanych u dzieci z dysleksją rozwojową z uwzględnieniem możliwości zastosowania ich w procesie diagnostyczno-terapeutycznym dysleksji rozwojowej.
Badania przeprowadzono w grupie 66 dzieci w wieku 7-18 lat ze specyficznymi trudnościami w nauce czytania i pisania. Dokonano analizy następujących potencjałów słuchowych: ABR, MMN i P300. W grupie z dzieci dysleksją u wszystkich stwierdzono prawidłowe wartości potencjałów z pnia mózgu ABR, co świadczy o prawidłowym stanie obwodowego narządu słuchu. Stwierdzono istotnie statystycznie różnice w występowaniu fal MMN i P300 pomiędzy grupą kontrolną a badaną. Częstość zarejestrowanych fal MMN różniła się w zależności od półkuli mózgowej, znad której półkuli były one rejestrowane. P300 była rejestrowana generalnie rzadziej u dyslektyków. W grupie kontrolnej u wszystkich badanych zaobserwowano fale P300, w co najmniej jednej z półkul mózgowych, jak również u ponad 90% wystąpiła fala MMN, podczas gdy w grupie dyslektyków u co trzeciego dziecka nie zarejestrowano badanych fal. Odnotowano zależność pomiędzy wiekiem a występowaniem fali P300 znad prawej półkuli, a także wiekiem i występowaniem tej fali w obu półkulach jednocześnie w grupie dzieci z dysleksją rozwojową. W grupie kontrolnej wyniki latencji potencjałów poznawczych, potwierdzają fizjologiczne zachowanie się badanych fal MMN i P300 wskazujące na dojrzewanie ośrodkowego układu nerwowego. W grupie badanej natomiast nie obserwowano podobnych zależności. Znaczny rozrzut wyników w badanej grupie świadczyć może o podkreślanej przez psychologów i pedagogów niejednorodności stopnia nasilenia dysleksji.
Uzyskane wyniki badań elektrofizjologicznych, w powiązaniu z opinią Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej sugerują zaburzenia przetwarzania słuchowego pochodzenia ośrodkowego występujące w dysleksji rozwojowej i potwierdzają jej tło słuchowo-językowe oraz zaburzenia funkcjonowania lewej półkuli.
Stwierdzane w badaniach odchylenia mogą świadczyć też o zaburzeniach:
- postrzegania dźwięków,
- uwag,
- koncentracji,
- pamięci słuchowej.
Potencjały poznawcze mogą tym samym stanowić istotny wkład w proces diagnostyczno-terapeutyczny specyficznych zaburzeń w czytaniu i pisaniu oraz przyczynić się do pełniejszego zrozumienia zaburzeń mechanizmów neuropsychologicznych i neurobiologicznych w dysleksji rozwojowej.
dr n.med. Barbara Maciejewska
(Abstrakt wystąpienia wygłoszonego na Seminarium Zakładu Epistemologii i Kognitywistyki Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu)
{mosmodule module=artstop1}
Darmowy Newsletter Koliberbp.pl | |
Jeśli interesuje Cię ta tematyka i chcesz otrzymywać |